از روح الله تا نیما زم!
فرجام شوم زم و دار مکافات وی غم انگیزست. در این میان سوگ نامه شیخ محمدعلی زم نوعی سوگ درمانی و فرافکنی برای رهایی از عذاب وجدان های خودش است و البته که اکنون در مقام سرزنش او نیستیم چه آنکه در این شرایط، سرزنش کردن پدر و خانواده وی هم ناجوانمردی ست و هم بیم ابتلا به آزمایش الهی می رود که فرمود: مَن عَیَّرَ بِشَی‌ءٍ بُلِیَ بِهِ «هر کس به چیزى سرزنش کند، خودش به آن گرفتار شود.» امید آنکه توبه کرده و در پیشگاه الهی مشمول رحمت قرار گیرد. حتماً زمینه های بسیاری در تصمیمات و اتفاقات پیش روی زم تاثیرگذار بوده که باید توسط قوه قضاییه آسیب شناسی شود بویژه وقتی زم در بخشی از اعترافات به جریان بازداشت خود در سال ۸۸ اشاره می کند و اینکه به بازجوی خود گفت حتما انتقام می گیرد. بعد از شنیدن این مطلب فوراً به ذهنم اجرای آموزه های عدالت ترمیمی حتی در جرایم امنیتی تداعی شد. آموزه هایی که به مسوولیت پذیری و شرمساری مجرم و جبران خسارت ها بیشتر از برخوردهای دفعی، تند و مجازات های سخت و به ظاهر بازدارنده تاکید دارد که ای بسا اگر طور دیگر بود، مابقی ماجرا به شکل دیگری رقم می خورد. با این وجود اما زمینه ها و بدکارکردی های برخی از ساختارهای نظام قابل قیاس یا قابل جایگزین با سلسله فعالیت های آگاهانه، پیوسته، پیشروانه، طراحانه، سازمان یافته، ارعاب انگیز و خشونت آمیز نیما زم نیست و نمی توان توجیهی برای زدودن یا کم رنگ کردن مسوولیت های اجتماعی و کیفری او دانست که این بار با مجازات های استحقاقی و بازدارنده مواجه شود. با هیچ توجیه و تفسیری نمی توان از رفتارهای ضد امنیت، براندازانه و مبارزه سخت زم، تعبیری سیاسی یا اصلاح طلبانه یا مبارزه نرم داشت!! و در آخر آنکه اگر نقطه عطف رفتارهای زم را حوادث ۸۸ بدانیم و حتی با فرض بدکارکردی بخشهای از ساختارهای نظام، حال در شناسایی سلسله اسباب و عوامل دخیل، دستکم در حد سوال با این چالش روبرو شوند که نقش امثال شیخ مهدی کروبی و میرحسین موسوی و میزان تقصیر و مسوولیت ایشان در اتفاقات زندگی روح الله زم چیست؟!
دکتر ابوالقاسم خدادی
.